De stad Diest viert op 25 februari de verjaardag van het verwerven van haar stadsrechten. Op 25 februari 1229 ontving ze deze stadsrechten, ook het vrijheidscharter genoemd, van Hertog Hendrik I van Brabant.
Aanleiding
De rechtstreekse aanleiding voor het verlenen van dit vrijheidscharter is niet gekend maar mogelijk was er een geschil tussen de heer en de inwoners. Er werden heel wat financiële lasten opgelegd aan de inwoners. De Diestenaren raakten dit stilaan beu.
Wat is het Dieste vrijheidscharter?
Het Diestse vrijheidscharter geeft een duidelijke opsomming van de verschillende rechten en plichten van de inwoners en van de heer.
Wat betekende dit concreet voor de Diestenaar?
Er waren zes grote onderwerpen in dit charter:
1 . De schepenen oefenden de rechtspraak uit over alle misdrijven en tollen. Zij moesten binnen gestelde termijnen hun vonnis vellen. Zij mochten als getuige optreden, terwijl beledigingen aan hun adres bestraft moesten worden.
2. De burgers mochten geen tweegevechten leveren. Het vrijheidscharter regelde de manier waarop en binnen welke termijnen de burgers een klacht konden neerleggen. Zij mochten nooit aangehouden worden voor schulden van de heer en mochten altijd de stad vrij verlaten.
3. Vreemdelingen kregen dezelfde rechtspraak als de burgers en genoten bovendien volledige bewegingsvrijheid.
4. Iemand die een huis bouwde langs de straat mocht dit niet afbreken, wel mocht hij vrij beschikken over alle andere gebouwen (Dit was om stadsvlucht te vermijden en de stad te doen groeien).
5. Het vrijheidscharter legde de basisbeginselen vast voor de juridische procedure voor schulden en erfeniskwesties, evenals de termijnen en de sancties.
6. Tot slot werden ook de basisprincipes bepaald voor doodslag' verwondingen, beledigingen, huisvredebreuk en de diverse straffen hiervoor.
Er werden dus voornamelijk maatregelen genomen op vlak van rechtspraak. Die was tot dan toe in handen van de heer en kon aanleiding geven tot willekeur.
Deze stadsrechten zijn dus de juridische basis voor alle latere tussenkomsten in onze stad.
